Współczesne samochody wyposażone są w szereg podzespołów elektronicznych, które wykorzystują energię czerpaną z akumulatora. Od sprawności samochodowej baterii oraz poprawnego działania instalacji elektrycznej zależy wiele układów nowoczesnego pojazdu. Wszelkie nieprawidłowości w funkcjonowaniu instalacji elektrycznej mogą skutkować problemami z komputerem oraz poszczególnymi sterownikami urządzeń. Do sprawdzania instalacji elektrycznej wykorzystuje się mierniki wyposażone w szereg funkcji. Do czego służy multimetr i jak z niego prawidłowo korzystać?
Co to jest multimetr?
Multimetr jest urządzeniem łączącym w sobie szereg funkcjonalności. Za jego pomocą bez problemu zmierzymy napięcie i natężenie prądu, a także opór elektryczny. Dzięki posiadaniu miernika możemy uniknąć wizyty w warsztacie, ponieważ wiele usterek daje się zdiagnozować samodzielnie. Korzystanie z multimetru wymaga jednak posiadania wiedzy na temat instalacji elektrycznej samochodu. Przydaje się także znajomość podstawowych zagadnień związanych z prądem elektrycznym. Niestety multimetr w rękach niedoświadczonego użytkownika może narobić problemów w sterownikach elektronicznych samochodu, a nawet je uszkodzić.
Ładowanie akumulatora
Podstawowym parametrem, który możemy zmierzyć za pomocą miernika jest ładowanie akumulatora. Często zdarza się, że pomimo posiadania nowej baterii występują problemy z uruchomieniem samochodu. Przyczyną tego może być niekontrolowane uciekanie prądu lub problem z ładowaniem. Taką usterkę bez trudu wykryjemy z pomocą multimetru. Wystarczy tylko zmierzyć prąd ładowania przy akumulatorze oraz przy alternatorze. Jeśli wartości znacznie się różnią należy poszukać miejsca, w którym prąd „ucieka”. Najczęstszą przyczyną tego typu awarii jest połączenie silnika z masą samochodu. Kabel odpowiedzialny za przepływ prądu w tym miejscu zazwyczaj bywa zaśniedziały i stawia duży opór. Oczyszczenie styków i posmarowanie ich smarem grafitowym najczęściej pomaga usunąć usterkę. Jeżeli natomiast pomiary wykażą odwrotną sytuację, to znaczy prąd przy alternatorze będzie za niski – pomocna prawdopodobnie okaże się wymiana regulatora napięcia. Ten niewielki elementy instalacji elektrycznej zazwyczaj odpowiedzialny jest za tego typu problemy.
Pobór prądu
Niekorzystny bilans energetyczny to problem występujący w wielu współczesnych pojazdach. Nagromadzenie elektroniki w silnikach i wyposażeniu dodatkowym powoduje, że alternator często nie daje rady naładować akumulatora. Zdarza się to zwłaszcza w samochodach użytkowanych w mieście i pokonujących krótkie trasy. Jeśli ciągle borykamy się z zbyt niskim poziomem naładowania baterii, powinniśmy pomyśleć o odłączeniu niektórych podzespołów dodatkowych, takich jak radio, zestaw głośnomówiący czy nawet alarm. Wszystkie te urządzenia elektroniczne pobierają energię nawet wtedy, gdy nie są aktywne. Radio posiada pamięć wewnętrzną, która podtrzymywana jest przez energię czerpaną z akumulatora. Podobnie jest ze sterownikami innych urządzeń dodatkowych. Szczególnie dużo prądu zużywa alarm samochodowy.
Aby zmierzyć pobór prądu w samochodzie podczas postoju, należy użyć amperomierza. Rachunek, którym posłużymy się w ocenie bilansu energetycznego jest bardzo prosty. Mierzymy multimetrem natężenie prądu wychodzącego z akumulatora na postoju. Wyświetlona wartość pokazuje ile prądu samochód zużywa na godzinę. Porównując wartość z danymi akumulatora łatwo zorientujemy się na ile wystarcza pełna bateria.
Napięcie ładowania akumulatora oraz diagnostyka strat energetycznych to tylko jedno z zastosowań multimetru. Urządzenie powszechnie wykorzystuje się do badania ciągłości przepływu prądu. Przykładając końcówki do elementów dowolnego układu elektrycznego można przekonać się, czy prąd w ogóle płynie. W ten sposób bardzo łatwo zdiagnozować wszelkie przerwy w instalacji, zaśniedziałe styki czy urwane kable.
Cewka i przewody wysokiego napięcia
Multimetrem zbadamy także cewkę oraz przewody wysokiego napięcia. Musimy tylko pamiętać, że tych elementów nie wolno dotykać przy włączonym silniku. Grozi to śmiertelnym porażeniem prądem elektrycznym. Wszystkie pomiary związane z wysokim napięciem powinny być wykonywane przy wyłączonym zapłonie.
Aby sprawdzić cewkę należy ustawić miernik na badanie oporności w zakresie 200 Ω. Do odłączonej cewki należy przytknąć końcówki pomiarowe w następujący sposób:
- czerwony przewód połączyć z „plusem” uzwojenia pierwotnego cewki
- czarny przewód połączyć z „minusem” uzwojenia pierwotnego
- odczytane wartości powinny wynosić pomiędzy 0,2-0,3 Ω
następnie:
- czerwony przewód połączyć z „plusowym” zaciskiem wysokiego napięcia
- czarny przewód z „minusem” wysokiego napięcia
- wartość rezystencji powinna zawierać się w granicach 6 kΩ, a 30 kΩ
Do sprawdzenia przewodów wysokiego napięcia wystarczy połączenie końcówek miernika z końcówkami kabli. Oporność przewodów waha się w zakresie 3 – 50 kΩ i należy porównać ją z danymi zawartymi w instrukcji samochodu.
Układy elektryczne współczesnych samochodów należą do najbardziej skomplikowanych elementów pojazdu. Elektronika wymaga stosowania odpowiednich akcesoriów diagnostycznych. Sterowniki poszczególnych układów, komputer i urządzenia cyfrowe CAN to elementy, z którymi kłopot mają nawet zawodowi elektrycy. Dlatego ich testowanie i naprawę powinniśmy zlecać tylko specjalistom. Istnieją jednak elementy instalacji elektrycznej, które możemy sprawdzać samodzielnie posługując się multimetrem. Należy jednak zawsze dokładnie zapoznać się z instrukcją urządzenia i przestrzegać wytycznych producenta. W stosowaniu mierników elektrycznych nieodzowna jest także elementarna wiedza na temat prądu elektrycznego. Pamiętajmy, że nieprawidłowe posłużenie się urządzeniem, na przykład spowodowanie zwarcia może doprowadzić do poważnych uszkodzeń w instalacji pojazdu.
